تجربه سایر کشورها نشان می‌دهد که سیاست‌ها و برنامه‌های دولت می‌تواند نقش مهمی در تحولات و تغییرات کمی-کیفی جمعیت ایفا می‌‌کند. در همین رابطه، نتایج مطالعات صورت گرفته پیرامون چالش‌های نظام سیاست‌گذاری در ایران بیان‌گر آن است که عدم اجماع و انسجام فکری، فقدان مدیریت یکپارچه، سیاست‌گذاری کوتاه مدت و حاکمیت رویکرد مُسَکّن سیاستی از مهم‌ترین مشکلات و کاستی‌های نظام سیاست‌گذاری هستند. در رابطه با مقوله جمعیت نیز، تأخیر و تعلل در سیاست‌گذاری‌های درست و بهنگام را می‌توان به کاستی‌های مذکور افزود. شاید مهمترین ادله برای نشان دادن ضعیف بودن وضعیت تصمیم‌سازی در حوزه جمعیت اشاره به این نکته است که سیاست‌های کلی جمعیت  توسط مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۳ ابلاغ شد، در حالی‌که قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده ۷ سال پس از آن در سال ۱۴۰۰ تصویب شد. در شرایط کنونی کمک به تصمیم‌سازی درست و بهنگام، بویژه دستیابی به اجماع و انسجام در سیاست‌گذاری‌های جمعیتی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. به همین منوال، دستیابی به اجماع و انسجام مورد نظر مستلزم شکل‌گیری اندیشه واحد در خصوص مسأله بودگی جمعیت و راهکارهای سیاستی آن در بین نقش‌آفرینان و راهبران علمی و اجرایی است. براین اساس، در این برهه زمانی و با توجه به وضعیت فعلی جمعیت و سناریوهای پیش‌روی آن، مأموریت اصلی مؤسسه « اندیشه‌سازی در راستای ارتقای کارآمدی سیاست‌گذاری جوانی جمعیت» تعریف شده است.