نشست تخصصی“تحلیل نهادی مدیریت مهاجرتهای بین المللی” با سخنرانی سرکار خانم دکتر موحدی روز سه‌شنبه ۶ مهر ۱۴۰۰ توسط موسسه تحقیقات جمعیت کشور برگزار شد.
وبینار علمی-تخصصی ” تحلیل نهادی مدیریت مهاجرت های بین المللی با تاکید بر مهاجرت به خارج از کشور” توسط موسسه تحقیقات جمعیت روز سه‌شنبه ۶ مهر ۱۴۰۰ برگزار شد. در ابتدای نشست خانم دکتر سعیده شهبازین به عنوان دبیر نشست به مقدمه ای کوتاه در باب مهاجرت به ویژه مهاجرت های بین‌المللی در عصر جدید پرداختند و با ارائه آماری از روند مهاجران بین‌المللی جهان و ایران به ضرورت مدیریت جریان مهاجرت اشاره کردند. در ادامه سرکار خانم دکتر بهناز موحدی پژوهشگر مهاجرت های بین‌المللی و مدیرکل برنامه ریزی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری به موضوع بررسی مدیریت مهاجرت های بین المللی پرداختند. دکتر موحدی با اشاره به روند تاریخی مهاجرت های بین المللی، روند افزایشی این نوع از مهاجرت ها و فرصت ها و تهدیدهای ناشی از آن را خاطرنشان کردند. در ادامه ایشان با تاکید بر روند افزایشی مهاجرت و میل به مهاجرت به خارج از کشور ایرانیان، و تاثیر ابعاد مختلف جمعیتی، سیاسی، جغرافیایی، اجتماعی، فردی و اقتصادی مهاجرت بین‌المللی به ذکر اهمیت مدیریت مهاجرت در کشور و تاثیرات آن پرداختند. دکتر موحدی معتقدند، درحالیکه کشورهای مهاجرفرست و مهاجرپذیر نسبت به این موضوع به گونه ای فعال اقدام نموده و هر یک برنامه ای مشخص را دنبال می کنند. کشور ما علیرغم دارا بودن سه شکل مهاجرت و روندهای افزایشی مهاجرت، در نظم بخشی به این فرایند با نوعی «تأخیر» و «پسماندگی» و یا «واماندگی» مواجه است. سوال اصلی که محور اصلی نشست بود به این مهم تاکید داشت که ” مدیریت مهاجرت چگونه ممکن است؟”. نتایج پژوهش های ایشان که با روش تحلیل مضمون متون اسناد بالادستی و قوانین و مقررات و نیز مصاحبه های صورت گرفته با صاحبان اندیشه بوده، چهار مقوله اصلی شامل توجه به حقوق، پیشگیری از مهاجرت نخبگان، جذب و مشارکت در توسعه ملی و ارتقا همبستگی و انسجام ملی در مهاجرت های بین‌المللی را نشان داده است. ایشان بیان کردند که چالش های مدیریت مهاجرت را می‌توان در سه سطح سازه های ذهنی، محیط نهادی و ترتیبات نهادی دسته بندی نمود که در این بین عامل سازه های ذهنی نخبگان سیاسی اثر تعیین کننده تری داشته است. همچنین با توجه به شبکه مضمونی چالش های مدیریت مهاجرت به خارج از کشور، می‌توان اذعان نمود که اصول اساسی و اجماعی مدیریت مهاجرت بر افزایش هماهنگی بین ارگانهای دولتی، انسجام بین سیاست های مهاجرت، ایجاد نظام دادهای متمرکز، منسجم، تقویت همکاری های بین المللی، به بازی گرفتن تمام بازیگران، ظرفیت سازی برای مهاجرت ایمن و مدیریت مهاجرت نیروی کار تأکید دارد، در سطوح نهادی اعم از محیط و ترتیبات نهادی مغفول واقع گردیده است و نیازمند توجه به این اصول در سیاست ها، قوانین و برنامه های اجرایی میباشیم.
ایشان تاکید کردند که اثر سازه های ذهنی در ایجاد همه انگاری و مهاجرت ذهنی در سطح توده و نیز ایجاد واماندگی در تدبیر امور در حوزه مدیریت مهاجرت در سطح نخبگان سیاسی، قابل توجه است و لازم است در اصول و پایه های مدیریت بین المللی مهاجرت مورد توجه قرار گیرد. همچنین روند تزایدی مهاجرت، پویایی و تغییر در اشکال و جنبه های آن و عدم امکان متوقف ساختن آن از یک‌سو و از سوی دیگر ضعف، ناکامی و نابسندگی درسیاستگذاری، قانونگذاری، نظم بخشی و ساماندهی به جنبه های مختلف مهاجرت در سطوح نهادی بوده، ورود جدی به این عرصه را بیش از پیش ضروری می نماید.
دکتر موحدی همچنین تاکید کردند که وجود اسناد بالادستی و قوانین و مقررات مرتبط با مهاجرت به خارج و همچنین تعداد زیاد نهادهای سازمانی که هریک حسب مأموریت های محوله به بخشی از جنبه های مدیریت مهاجرت می‌پردازند، بیانگر وجود ظرفیت های قابل توجه در سطوح نهادی برای مدیریت مهاجرت و لزوم بهره گیری از این ظرفیت در جهت حکمرانی خوب در این عرصه است. نتایج حاصل از این پژوهش مشخص نموده که با توجه به ویژگی های ساختاری نمی توان به یک نسخه واحد برای حکمرانی خوب مهاجرت در همه کشورها دست یافت، همچنانکه در این پژوهش سازه های ذهنی، به عنوان یکی از نهادهای مهم در مدیریت مهاجرت شناسایی شد. لذا با توجه به شبکه مضمونی چالش های مدیریت مهاجرت “گفتمان‌سازی مدیریت مهاجرت” در سطح نهادی؛ سازههای ذهنی توده و نخبگان، محیط نهادی و ترتیبات نهادی ضروری است. پایان این نشست نیز به پرسش و پاسخ و جمع‌بندی اختصاص یافت .
