مجری: دکتر حجیه بی بی رازقی نصرآباد
همکار: دکتر محمد جلال عباسی شوازی و دکتر میمنت حسینی چاوشی
ناظر: دکتر حسن عینی زیناب
هدف از این مطالعه بررسی تحولات بی‌فرزندی در ایران و برآورد ناباروری در پنج استان منتخب ایران است. منبع داده‌ها، نمونه دو درصدی سرشماری، طرح بررسی سلامت و جمعیت (سال ۱۳۷۹ و ۱۳۸۹) و طرح تحولات باروری (۱۳۹۶) در پنج استان گیلان، آذربایجان‌غربی، سیستان و بلوچستان، یزد و تهران است. تحلیل داده‌های نمونه دو درصد سرشماری نشان داد علی‌رغم افزایش در میزان بی‌فرزندی گروه‌های سنی ۳۹-۱۵ ساله، بی‌فرزندی در سال‌های آخر باروری در کشور و بسیاری از استانها به سطح بی‌فرزندی طبیعی نزدیک است، و تنها ۳ تا ۵ درصد از زنان بدون فرزند هستند. بر اساس داده‌های طرح بررسی سلامت و جمعیت در سال ۱۳۸۹در جمعیت زنان ۴۹- ۱۵ ساله ازدواج کرده، ۱/۱۰ درصد از زنان بی‌فرزندی خواسته دارند که فقط ۳/۰ درصد از آنها تمایلی به داشتن فرزند در آینده نداشتند. همچنین ۶/۳ درصد به‌طور ناخواسته بی‌فرزند هستند. نتایج برآورد ناباروری با استفاده از داده‌های پیمایش تحولات باروری نشان داد بر اساس تعریف پزشکی دامنه ناباروری از ۴/۷ درصد در استان یزد تا ۳/۲۲ درصد در استان سیستان و بلوچستان نوسان دارد. استان تهران ۶/۹ درصد، آذربایجان غربی۶/۸ درصد و گیلان ۳/۱۲ درصد می‌باشد. بر طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، دامنه ناباروری از ۷/۶ درصد در استان یزد تا ۶/۱۵ درصد در استان سیستان و بلوچستان نوسان دارد. در استان تهران ۱/۸ درصد، آذربایجان‌غربی ۷/۶ درصد و استان گیلان، ۹/۱۰ درصد می‌باشد. عمومیت ناباروری در همه استانها بر طبق تعریف سازمان بهداشتی جهانی کمتر از تعریف کلینیکی است، به‌ویژه در استان سیستان و بلوچستان حدود ۱۰ درصد کاهش می‌یابد. بر طبق تعریف جمعیت‌شناسی دامنه ناباروری از ۸/۵ درصد در استان تهران تا ۹/۱۰ درصد در استان سیستان و بلوچستان نوسان دارد. در استان گیلان درصد ناباروری ۸/۷ درصد، آذربایجان غربی ۸/۴ درصد و یزد، ۵/۶ درصد می‌باشد. در این طرح همچنین مشخصه‌های اجتماعی – جمعیتی زنان نابارور، و ارتباط آنها با ناباروری و شیوه مواجهه افراد با ناباروری و مشکلات زنان نابارور بررسی شد.
