در خصوص تعداد جمعیتی که سیاره زمین بتواند با حفظ کیفیت خوب زندگی از آن پشتیبانی کند، محدودیت‌هایی وجود دارد. محدودیت‌ها عمدتاً به‌واسطه رشد جمعیت، وجود و دسترسی به منابع آب، تولیدات کشاورزی، کاهش انرژی‌های تجدیدناپذیر و سایر منابع طبیعی، تولیدات صنعتی و آلودگی‌ها اعمال می‌شوند. با وجود این، می‌توان به‌واسطه قابلیت‌ها و ظرفیت‌های جمعیت‌های انسانی و با اتخاذ اقدامات و سیاست‌های سازگارانه در راستای کاهش اثرات منفی ناشی از تغییرات شرایط محیطی این محدودیت‌ها را کاهش داد. اقدامات و سیاست‌های سازگارانه اتخاذی، عمر مفید منابع را افزایش داده و منابع دیگری را ایجاد و در دسترس قرار می‌دهد که به رفع نیازهای اساسی همه جمعیت‌های انسانی سیاره زمین کمک نموده و مانند دوران پیش از کرونا فقر جهانی را نیز کاهش می‌دهد.
کتاب ظرفیت برد جمعیت انسانی سیاره زمین (ارزیابی محدودیت‌ها، ارائه سیاست‌ها) نوشته دکتر فردریک،آر، سیگل که توسط دکتر علی عزیزی عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جمعیت کشور به فارسی ترجمه شده است، شرایط زیستی جمعیت ۷.۸ میلیارد نفری جهان در سال ۲۰۲۰ و ۹.۹ میلیارد نفری پیش‌بینی شده تا سال ۲۰۵۰ را (که احتمالاً پس از آن نیز بیشتر خواهد شد) بررسی می‌کند. این شرایط زیستی وجود و دسترسی به آب سالم، خوراک مغذی، وضعیت بهداشتی و منابع طبیعی هستند که از اثرات فزاینده گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی ناشی از آن رنج می‌برند. این کتاب به پاسخ انسان‌ها به رشد جمعیت و تغییرات هواشناختی با استمداد از سیاست‌ها و روش‌هایی توجه دارد که حیات انسان را حفظ و بهبود می‌بخشند و از مجرای بهبود موقعیت‌های اجتماعی ـ اقتصادی‌ای که درنهایت به سود همه طبقات خواهد بود، ضروریات زندگی و مازاد آن را تدارک می‌بینند.
این کتاب که در سال ۲۰۲۱ توسط انتشارات اسپرینگر (Springer) منتشر شده است به بحثی کلیدی می‌پردازد که مورد توجه جمعیتشناسان، محققان و دوستداران محیط‌زیست، برنامهریزان و سیاستمداران در سرتاسر جهان است. بحث ظرفیت برد زیستی سیاره زمین و اینکه زمین سرانجام گنجایش چه میزان از جمعیت انسانی را دارد، از دیرباز مورد توجه بوده است. نویسنده کتاب نیز با آگاهی از این اشتیاق به دنبال بررسی موانع و محدودیت‌های ظرفیت برد زیستی زمین و ارائه راهکارها و سیاست‌هایی برای بهبود وضعیت آن است. نویسنده کتاب دو مورد از مهم‌ترین ابعاد مؤثر بر میزان ظرفیت برد جمعیت انسانی زمین را رشد جمعیت (به‌ویژه در آفریقا و آسیا) و تأثیرات گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی عنوان می‌کند. به عبارتی از این دو عامل اصلی به عنوان مانع تحقق ظرفیت برد حداکثری و در عین حال فرصت بهبود و افزایش آن یاد می‌کند. نویسنده کتاب، رشد جمعیت سیاره زمین را امری قطعی تلقی کرده و برای سال ۲۰۵۰ مقدار پیش‌بینی‌شده ۹.۹ میلیارد نفر را یادآور می‌شود. نویسنده تأکید دارد که جمعیت زمین قریب به ۲.۳ میلیارد نفر افزایش خواهد یافت و این افزایش در آفریقا که هم‌اکنون نیز دچار مشکل است، بیشترین مقدار را خواهد داشت. با این وجود در بررسی‌ها و ارائه راهکارها بر خلاف بسیاری از محققان، افزایش جمعیت را ام‌المصائب تلقی نکرده و در هیچ کجای کتاب بحثی از کنترل رشد جمعیت و کاهش آن به میان نمی‌آورد، بلکه معتقد است که زمین در صورتی که جمعیت‌های ساکن فعلی و آتی آن اقدامات و سیاست‌های درست و سازگارانه‌ای را در پیش بگیرند، میتواند ظرفیت حفظ حیات انسانی در وضعیتی مطلوب را داشته باشد.
از ویژگی‌های مثبت دیگر این کتاب، وجود آمارها و نمونههای مرتبط با بحث مطرح شده از سراسر جهان است. نویسنده در ارائه آمار و نمونهها سعی دارد به خواننده گوشزد نماید که اتخاذ رویکردها چگونه میتواند از یک محدودیت، فرصت ساخته و یا آن را تشدید نماید و در نهایت امر در میزان ظرفیت برد جمعیت انسانی سیاره زمین مؤثر واقع شود. کتاب حاضر در ۱۱ فصل تألیف شده است که علاوه بر پرداختن به ابعاد مختلف و مرتبط با ظرفیت برد جمعیت انسانی سیاره زمین، به منابع و آمار به روز نیز توجه جدی دارد. بطوریکه برخی آمارها با زمان تألیف کتاب همخوانی داشته و از کرونا و اثرات آن نیز در این کتاب یاد شده است.
جهت سفارش کتاب، با “مسئول کتابخانه و انتشارات“ موسسه به شماره داخلی ۱۰۵ تماس حاصل فرمائید.
