در این نشست علمی – تخصصی که در روز چهارشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۷ در موسسه با حضور اعضای هیأت علمی وکارشناسان موسسه و دانشجویان دکتری جمعیت شناسی برگزار شد، آقای دکتر حمیدرضا ربیعی دستجردی، دانش آموخته دکتری برنامه ریزی فضائی و توسعه شهری از دانشگاه پلی تکنیک میلان و پژوهشگر پسادکتری گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران، به ارائه نتایج پژوهش اخیر خود پیرامون مدل سازی نابرابری فضائی در تهران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی پرداخت.
ایشان در سخنرانی خود بیان داشت که افزایش جمعیت شهرها و شهری شدن پرشتاب جهان از چالشهای جدی پیش روی بشر امروز است. شهرهای مدرن از یک سو به مراکز مهم فعالیتهای تجاری، سیاسی، اداری، علمی و فرهنگی تبدیل شدهاند و از سوی دیگر فقر، نابرابری و بسیاری دیگر از محرومیت های اجتماعی و اقتصادی در آنها انباشته شده است. این نابرابری‌های اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی اغلب به شکل فضائی در شهرها ظهور پیدا می‌کنند. اندازه گیری و مدل‌سازی نابرابری فضائی و یافتن راهکار برای بر طرف کردن آن و یا کاهش میزان فقر و نابرابری، نقش بسیار مهمی در بهبود زندگی شهری و شهروندان و دست یافتن به عدالت اجتماعی ایفا میکند. ولی از آنجا که نابرابری فضائی دارای ابعاد گوناگونی است تا کنون راهکار مناسب جهت اندازه گیری آن ارائه نگردیده است.
در پژوهشی که آقای دکتر ربیعی، به عنوان رساله دکتری، انجام داده متدولوژی نوآورانه ای جهت اندازه گیری و برآورد نابربری فضائی با در نظر گرفتن ابعاد گوناگون آن در شهر تهران ارایه گردیده است. در این مدل ازنقشه خدمات شهری تهیه شده توسط شهرداری تهران، تصاویر ماهواره‌ای، و داده های سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران و سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت اندازه گیری نابرابری فضائی استفاده شده است. در مدل ارائه شده، نابرابری فضائی در تهران، از منظر دسترسی به خدمات و امکانات شهری، شرایط زیست محیطی، وضعیت اجتماعی و اقتصادی با ارائه شاخص‌های فضائی مرتبط، ارزیابی و اندازه گیری شده است و در آخر یک شاخص ترکیبی به منظور اندازه گیری نابرابری فضائی ارایه شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که نواحی مختلف شهر تهران ازنظر دسترسی به خدمات و امکانات شهری، شرایط محیط زیست و اجتماعی و اقتصادی به شدت نابرابر و به عبارت دیگر این شهر دچار توسعه نامتوازن جغرافیائی است و تنها بخش اندکی از ساکنین شهر دروضعیت بهتری قرار دارند. مدل ارائه شده در این پژوهش، قابلیت استفاده در دیگر کلانشهرهای ایران و همچنین دیگر شهرهای خاورمیانه و جهان با شرایط مشابه اجتماعی و جغرافیایی را دارد.
در پایان این نشست تعدادی از حاضرین به طرح پرسش ها و پیشنهاداتی پیرامون موضوع پرداختند.
